Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) kasım ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 2,88 arttığını ve senelik enflasyonun yüzde 84,39’a gerilediğini açıklamasının peşinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Fiyat Gelişimleri Raporu da yayımlandı.
Rapora nazaran, kasımda önceki aya kıyasla senelik tüketici enflasyonuna katkı gıdada 0,87 puan artarken, temel malda 0,98 puan, enerjide 0,93 puan ve hizmette 0,09 puan azaldı. Alkol-tütün-altın grubunun enflasyona tesiri ise belirgin bir değişiklik göstermedi.
Bu kapsamda tüketici senelik enflasyonundaki gerilemeyi enerji ve temel mal grupları sürüklerken, aylık bazda besin grubu fiyat gelişimleri öne çıktı.
Mevsimsellikten arındırılmış verilerle incelendiğinde, son dönemde B ve C endekslerinde aylık artışlarda gözlenen yavaşlama C endeksinde daha belirgin olmak suretiyle her iki endekste de devam etti.
Böylece B ve C endekslerinin senelik değişiklik oranları, sırasıyla 0,83 ve 1,54 puan azalarak yüzde 76,18 ve 68,91 düzeyinde gerçekleşti.
KİRA FİYAT ARTIŞI BİR ÖNCEKİ AYA KIYASLA YAVAŞLADI
Hizmet tutarları kasımda yüzde 2,18 terfi etti ve grup senelik enflasyonu 0,48 puan artışla yüzde 60,72’ye ulaştı.
Bu zamanda senelik enflasyon kira ve iletişim hizmetlerinde yükselirken, öteki alt gruplarda düşüş kaydetti. Mevsimsellikten arındırılmış verilere nazaran, kira alt grubunda aylık artış kasımda bundan önceki aya kıyasla yavaşladı.
Komünikasyon alt grubunda fiyatlar telefon görüşmesi ve web ücretleri belirleyiciliğinde yüzde 2,96 artarken, bu grupta senelik enflasyon yüzde 29,17’ye terfi etti.
Öteki hizmetler alt grubunda ise fiyatların kasımda aylık yüzde 1,41 yükseldiği, bu gelişmede bakım-onarım, eğlence-spor hizmetleri, ev içi hizmetler ve sigorta hizmetlerinin tesirinin hissedildiği görüldü.
Ulaştırma hizmetlerinde kasım ayı tutarları görece yatay seyrederken, grup senelik enflasyonu 1,54 puan geriledi. Yiyecek hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel grubunda ise fiyatlar yüzde 3,18 artmasına rağmen senelik enflasyon baz etkisiyle yüzde 80,30 seviyesine geriledi.
TEMEL MALLARDA YILLIK ENFLASYON DÜŞÜŞ KAYDETTİ
Temel mal grubunda kasımda senelik enflasyon 3,54 puan düşüşle yüzde 76,11’e geriledi. Bu zamanda senelik enflasyon tüm alt gruplarda düşüş kaydetti.
Altın hariç dayanıklı mal tutarları kasımda yüzde 2,46 artarken, bu gelişmeyi beyaz eşya, mobilya ve otomobil kalemleri sürükledi. Dayanıklı mal alt grubunda senelik enflasyon, baz etkisiyle 2,97 puan azaldı ve yüzde 89,5’e geriledi.
Benzer bir halde, öteki temel mallarda kasımda yüzde 2,17 fiyat artışı gözlenirken, senelik enflasyon 3,74 puan azalışla yüzde 81,64’e geriledi. Bu alt grubun fiyat artışında, kişisel bakım ürünleri ve evle ilgili temizlik malzemeleri öne çıkmaya devam etti.
Giyim ve ayakkabı alt grubunda fiyatların mevsimsel eğiliminin aksine kasımda aylık yüzde 1,54 gerilemesiyle senelik enflasyon 4,41 puan düşüşle yüzde 36,22’ye indi.
ENERJİ YILLIK ENFLASYONU KASIM BAZ ETKİSİYLE GERİLEDİ
Enerji senelik enflasyonu kasımda baz etkisiyle gerilerken, bu grupta aylık artış nispeten ılımlı seyretti.
Böylece enerji tutarları kasımda yüzde 1,28 ile son aylara kıyasla düşük bir oranda arttı. Grup senelik enflasyonu ise baz etkisiyle 10,06 puan azalarak yüzde 118’e geriledi.
Aylık artışta akaryakıt fiyatlarında gözlenen yüzde 1,19’luk yükselişin tesiri hissedildi.
Bu zamanda internasyonal propan ve bütan fiyatlarındaki gelişimleri takiben tüp gaz fiyatlarında yüzde 2,73’lük artış gerçekleşti. Kasım ayında şebeke suyu tutarları ise yüzde 3,33 terfi etti.
MEYVE VE SEBZE FİYATLARINDAKİ YÜKSELİŞ HIZLANDI
Besin ve alkolsüz içecekler grubunda senelik enflasyon kasımda 3,50 puan yükselerek yüzde 102,55’e çıktı. Senelik enflasyon işlenmemiş gıdada 5 puan artışla yüzde 97,24, işlenmiş gıdada ise 2,03 puan yükselişle yüzde 107,35 olarak gerçekleşti.
Bu zamanda işlenmemiş besin grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler taze meyve ve sebze fiyatlarındaki yükselişin hızlandığına işaret etti.
Öteki işlenmemiş besin kaleminde başta süt tutarları olmak suretiyle pirinç, patates ve bakliyat fiyatlarındaki artışlar dikkati çekti.
İşlenmiş besin fiyatlarında görülen yüzde 5,86’lık artışta pişmemiş süt fiyatlarının yansımalarının izlendiği peynir ve öteki süt ürünleri başta olmak suretiyle, ekmek-tahıllar, katı-sıvı yağlar, alkolsüz içecekler ile konserve sebze ürünlerinin tesiri öne çıktı.
Alkollü içecekler ve tütün ürünleri grubunda ise kasımda fiyatlar tütün ürünleri kaynaklı önceki aydan sarkan etkilerle yüzde 3,19 yükselirken, senelik enflasyon 5,61 puan artışla yüzde 83,49’a çıktı.
ÜRETİCİ FİYATLARINDA AYLIK ARTIŞ ORANI YAVAŞLADI
Elektrik, doğalgaz imalatının yanı sıra rafine petrol ürünleri ile ana metal endüstri fiyatlarındaki düşüşler öncülüğünde üretici fiyatlarında aylık artış oranı kasımda mühim seviyede yavaşladı, bu doğrultuda üretici senelik enflasyonu geriledi.
Buna nazaran, yurt içi üretici tutarları kasımda yüzde 0,74 yükselirken, senelik enflasyon 21,67 puan azalışla yüzde 136,02’ye indi. Bu gelişmede, döviz kuru ve emtia fiyatlarındaki ılımlı seyrin tesirleri hissedildi.
Ana endüstri gruplarına nazaran bakıldığında, kasımda senelik enflasyon, enerjide daha belirgin olmak suretiyle tüm alt gruplarda düşüş kaydetti.
Aylık fiyat gelişimleri sektörler bazında incelendiğinde, kasımda elektrik, doğalgaz imalatı, rafine edilmiş petrol ürünleri ve ana metal endüstri fiyatlarında düşüş gözlenirken, öteki madencilik ve taş ocakçılığı, deri, kağıt ve inşaat ile bağlantılı olan metalik olmayan mineral ürünleri fiyat artışları ile öne çıktı.
