AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Valdis Dombrovskis, Komisyon üyeleri Johannes Hahn ve Didier Reynders, Brüksel’de, Macaristan’ın çeşitli AB fonlarından faydalanmasıyla ilgili alınan karara ilişkin basın toplantısı düzenledi.
Macaristan’ın AB Komisyonu’na sunmuş olduğu kurtarma programı planını pozitif değerlendirdiklerini belirten Dombrovskis, “Macaristan’ın ilgili düzenlemenin tüm koşullarını karşılayan sağlam bir düzeltim ve yatırım programı var.” dedi.
Dombrovskis, Macaristan’ın kurtarma planını onayladıklarını belirterek, bu aşamada planın uygulanmasını değerlendirmediklerini söylemiş oldu.
Planın yürürlüğe girmesi için AB Konseyi’nde üye ülkeler tarafınca onaylanması icap ettiğini anımsatan Dombrovskis, uygulanacak programı değerlendireceklerini ve kafi bulmaları durumunda fonları özgür bırakacaklarını bildirdi.
Dombrovskis, “Macaristan’ın kurtarma programından ödeme almaya başlayabilmesi için 27 temel kilometre taşını yerine getirmesi gerekiyor.” dedi.
Kilometre taşlarının, koşulluluk mekanizması kapsamında da yer aldığını aktaran Dombrovskis, Macaristan’ın iyileştirici tedbirler mevzusunda adımlar atması icap ettiğini söylemiş oldu.
Dombrovskis, AB bütçesine ilişkin koşulluluk mekanizmasının değişik çalıştığına işaret ederek, mekanizma kapsamında Macaristan’ın alabileceği uyum fonlarının yüzde 65’ini temsil eden 7,5 milyar euronun askıya alınması sonucu aldıklarını bildirdi.
SÜREÇ HAKKINDA
AB, uzun süredir Macaristan’ı demokrasi ile hukukun üstünlüğü benzer biçimde temel alanlarda gerileme olduğu sebebi öne sürülerek eleştiriliyordu. Ek olarak AB, Macaristan’ın kurtarma programına onay vermiyor ve hukukun üstünlüğü koşulu mekanizması kapsamında ülkeye sağlanacak AB fonlarını aktarmıyordu.
Komisyon, 18 Eylül’de, hukukun üstünlüğü ilkesini ihlali sebebi öne sürülerek AB bütçesinden Macaristan’a sağlanan fonların ortalama 7,5 milyar euroluk kısmının askıya alınması teklifinde bulunmuştu. Macaristan ise buna karşılık 17 iyileştirici önlemi almayı taahhüt etmişti.
Son değerlendirmede Komisyon, Macaristan’ın adımlarını kafi bulmadı ve ülkeye AB fonlarının gönderilmemesini tavsiye etti.
AB Konseyi’nin, Komisyon önerisine ilişkin kararını aralık ayında nitelikli çoğunlukla alması umut ediliyor
KURTARMA PROGRAMI
AB, salgının peşinden “Yeni Nesil AB” adlı ortalama 800 milyar euroluk kurtarma programı hazırlamıştı.
AB Komisyonu, üye ülkelerin teminatıyla kurtarma programı için ana para piyasalarında borçlanıyor. Komisyon, bu deposu üye ülkelere hazırladıkları yatırım ve düzeltim planları doğrultusunda uygun koşullu kredi ve bağışlama olarak dağıtıyor. Üye ülkeler, bu deposu, dijital dönüşüm ve iklim hedefleri ile uyumlu halde yatırıma dönüştürüyor.
AB Komisyonu, Covid-19 salgınının ekonomik neticeleri ile savaşım amacıyla üye ülkeler için hazırlanan kurtarma fonu kapsamında Macaristan’a vereceği fonları onaylamıyordu.
Öteki AB üyesi ülkelerin tamamının programları onaylanmış, bir çok ülke milyarlarca euroluk kaynak almıştı.
Macaristan’ın kurtarma fonlarından 5,8 milyar euro bağışlama alması öngörülüyordu. Ülkenin, kurtarma planının bu yıl bitimine kadar onaylanmaması halinde bu fonların 4,1 milyar euroluk kısmını kaybetmesi söz mevzusu olacaktı.
Son kararla AB Komisyonu, Macaristan’ın planını onaylamış oldu. Sadece fonları göndermek için Macaristan’ın 27 kriterde ilerleme göstermesini koşul koştu.
AB’nin Macaristan’dan beklediği reformlar içinde yargı bağımsızlığı, AB fonlarının harcanmasının denetimi, yolsuzlukla savaşım ve raporlama benzer biçimde çeşitli alanlar yer ediniyor.